Passie@Water

Hieronder enkele columns die onder de paraplu ‘Riolering' passen. Met de 'Lees verder' knop kan je de volledige column, zoals geplaatst in het Vakblad Riolering, downloaden.

Hydraulogisch

Rioleren gaat voor een belangrijk deel over hydraulica. De functie van het riool is immers om water en vuil te transporteren en tijdelijk te bufferen. Daar rekenen we tegenwoordig aan met geavanceerde software. Die biedt mogelijkheden die we nog niet zo lang geleden niet hadden. Maar er liggen ook diepe valkuilen!

Het lijkt zo gemakkelijk en het is zo verleidelijk: Je importeert de gegevens van een rioolstelsel in een rekenpakket - checkt nog even of gemalen en overstorten er goed in zitten en of alle strengen en putten goed aan elkaar zijn gekoppeld - eventueel importeer je ook maaiveldgegevens voor een 2D-berekening - je kiest voor een ontwerpbui of voor een neerslagreeks - je drukt op Run en er rolt een mooi resultaat uit inclusief mooie plaatjes. Lees verder

Traagheid

Door een hydraulica-bril kijkend verandert de stroming in vrij verval riolering over het algemeen vrij lang-zaam. Die stroming noemen we quasi-stationair. Bij berekeningen kan je dan in stappen overschakelen van de ene situatie met stationaire stroming naar de andere. Maar soms is de massatraagheid weldege-lijk een factor van belang. Goed om alert op te zijn en om in te kunnen schatten of die traagheid tot pro-blemen kan leiden.

Als de stroming in een riool in vrij korte tijd op gang moet komen of juist snel moet worden afgeremd kan de massatraagheid van invloed zijn op de maximale waterstanden die optreden. En dus ook of er bijvoor-beeld afvalwater op straat kan komen. Lees verder

Deksels!

De kreet ‘Deksels!’ hoor je niet zo vaak meer. Lambik (uit Suske en Wiske) riep het nogal eens en hij zou het ook hebben geroepen als hij tijdens een hoosbui een rioolput in zou zijn gefietst. Dat overkwam laatst een paar kennissen van mij. Ziedaar de aanleiding voor deze column.

Na een droog voorjaar zijn we weer getrakteerd op een paar flinke zomerbuien. Ons vakgebied kwam uitgebreid in het nieuws. Ik las vooral over overlast en schade, veel minder over gevaar voor weggebruikers. Dat kan er weldegelijk zijn. Een van die twee kennissen was een tijd geblesseerd. De ander had een wond die door infectie met afvalwater maar moeilijk wilde genezen. En het had nog een stuk slechter af kunnen lopen. Lees verder

Putlucht

De gemiddelde Nederlander heeft bij het woord ‘putlucht’ geen positieve associatie. Voor een selecte groep vakmensen hoort putlucht echter bij het werk – is regelmatig putlucht ruiken zelfs een voorwaarde om het werk goed te kunnen doen.

The proof of the pudding is in the eating. Zien is geloven. Ook voor de riolering geldt dat je er met alleen tekeningen, berekeningen en zelfs metingen niet bent. Kijken in de riolering heeft belangrijke meerwaarde en geeft vaak verrassende inzichten. Lees verder

Optellen en aftrekken

Over veel zaken en keuzes in de afvalwaterketen hebben we een mening. Vaak is het hebben van een mening echter niet zo relevant. Als cijfers voor zich spreken kunnen we daar beter naar luisteren.

Bij de koffieautomaat, maar te vaak ook in serieuzere overleggen van vakmensen of bestuurders, wordt nogal eens stelling genomen voor bepaalde keuzes zonder dat daar een goede onderbouwing aan ten grondslag ligt. Hieronder neem ik er eens een paar onder de loep. Lees verder

Foutief is niet futiel

Vergissen is menselijk en een foutieve aansluiting is zo gemaakt. Soms ook ‘per ongeluk expres’ omdat het even handiger uitkomt. Maar als je je er bewust van bent dat een klein foutje grote gevolgen kan hebben ben je al halverwege het voorkómen van die fout.

Foutieve aansluitingen zijn in de praktijk niet te voorkomen. Vaak zit er ergens dwa aangesloten op een hemelwateriool, verhard oppervlak op een dwa-riool of drainage op een gemengd stelsel. Laten we eens proberen te kwantificeren wat de effecten daarvan zijn. Met een grove benadering krijgen we al snel een beeld van hoe erg een foutieve aansluiting is. Lees verder

Reinigen als alternatief

Reinigen en inspecteren van de riolering worden vaak als een twee-eenheid gezien. Een verplicht nummer waarmee elk riool eens in de 10 jaar aan de beurt komt. Maar reinigen kan ook een middel zijn om andere doelen te bereiken.

Het doel van reinigen van de riolering is vaak heel praktisch: om te kunnen inspecteren. Daarnaast kan reinigen ook een gunstige invloed hebben op het functioneren van de riolering: Vergroting van het doorstroomprofiel en verwijdering van obstakels vergroot de hydraulische capaciteit van riolen en kan zo de kans op wateroverlast verkleinen. Waar slib zit kan geen water worden geborgen. Reinigen vergroot dus de bergingscapaciteit en verkleint het overstortingsvolume. En tot slot: Slib dat tijdens een forse bui wordt opgewoeld kan het vuilgehalte van het overstortwater vergroten. Met reiniging wordt dit voorkomen of verminderd. Lees verder

Hoofdrekenen

De software die ons ter beschikking staat biedt indrukwekkende mogelijkheden. Bijna alles is tegenwoordig uit te rekenen. Maar is het ook verstandig om die mogelijkheden altijd te gebruiken en telkens de computer tevoorschijn te (laten) halen? Wanneer moeten we juist kiezen voor een grove benadering op de achterkant van een sigarenkistje?

Inzicht in wat er in de riolering gebeurt is vaak belangrijker dan een gedetailleerde som. Sommen zijn natuurlijk een belangrijk hulpmiddel, maar altijd slechts een benadering van de werkelijkheid. Een fout in de som of in de gehanteerde aannamen kan grote gevolgen hebben. Soms is ‘bijna goed’ ‘goed genoeg’, maar soms ook ‘helemaal fout’. Los daarvan wegen de kosten van een detailsom niet altijd op tegen de baten. Het sigarenkistje kan je zo behoeden voor grote missers of onnodig lange rekenexercities. Lees verder

Lang leve de riolering

Afschrijven is ‘boekhoudkundige waardevermindering van vaste activa die langer meegaan dan 1 jaar’. De boekhoudkundige wereld komt echter niet altijd overeen met de wereld die we in het veld aantreffen. De verschillen tussen die werelden zijn belangrijk om goede financiële plannen te kunnen maken.

Als de uitgangspunten van onze financiële plannen niet overeenkomen met de werkelijkheid gaat dat vroeg of laat wringen. Je wilt nu de lasten voor de burgers niet onnodig hard laten stijgen, maar ook niet het risico lopen dat er over een aantal jaar onvoldoende geld is voor noodzakelijke maatregelen. De middenweg vinden valt niet mee. Lees verder